Oeps, mijn zeep is verkeerd: Hoe je fouten voorkomt en de perfecte markering maakt

Als je ooit hebt geprobeerd je eigen zeep te maken, dan weet je dat het wel eens misgaat… En ja! Dat is waar zeepmakers bang voor zijn! De pasta wordt niet hard, de zeep is korrelig, of erger nog, hij wordt nooit hard.

Geen reden tot paniek! In dit artikel gaan we het hebben over veelgemaakte fouten bij het maken van zeep, in het bijzonder rond “het spoor”, een sleutelbegrip bij het maken van koude zeep.

We bekijken ook hoe je het kunt herkennen, bereiken en fouten kunt corrigeren als het je ontglipt.

Wat is “spoor” bij het maken van zeep?

In de wereld van ambachtelijke zeepmaken is het spoor het moment waarop het mengsel van natronloog (loog) en oliën zo dik wordt dat het een tijdelijk spoor achterlaat op het oppervlak wanneer je er met een mixer of spatel in doopt. Dit is een teken dat de verzeping (de omzetting van oliën in zeep) vergevorderd is en dat je klaar bent om ingrediënten zoals essentiële oliën, kleurstoffen of exfolianten toe te voegen.

Er zijn drie sporenstadia:

1. Licht spoor: Het mengsel is nog steeds vrij vloeibaar maar wordt iets dikker.
2. Gemiddelde markering: Het mengsel is dikker en laat zichtbare sporen achter als je het roert.
3. Dik spoor: Het mengsel wordt romig, bijna zoals cakebeslag. In dit stadium is het klaar om in vormen gegoten te worden.

Hoe krijg je het perfecte spoor?

Het verkrijgen van het spoor lijkt misschien eenvoudig, maar er zijn verschillende factoren waar je rekening mee moet houden als je het niet wilt missen:

1. Gebruik een dompelmixer: Dit is het ideale hulpmiddel om het indikken van het mengsel te versnellen.
2. Verwarm de oliën niet te warm: Als de oliën te warm zijn, kan het moeilijk zijn om de sporen te verkrijgen. De ideale temperatuur is ongeveer 30 tot 45°C voor oliën en soda ( De keuze is aan jou: Micro-Pearl of Liquid Soda? – Planete-Savons).
3. Vermijd overtollig water: Te veel water in het recept kan het verschijnen van de sporen vertragen. Zorg ervoor dat de hoeveelheden goed in balans zijn.
4. Heb geduld: Soms kan het lang duren om een spoor te vormen, vooral als je werkt met zwaardere oliën zoals olijfolie (100% kokoszeep is zo’n zeep die er lang over doet om een spoor te vormen).

Veelgemaakte fouten en oplossingen

1. Zeep neemt geen sporen op

Dit kan gebeuren als je niet genoeg hebt gemengd of als je recept te veel water bevat.

Een andere reden kan een probleem met de soda zijn, bijvoorbeeld als het niet volledig is opgelost.

Oplossing:

• Controleer je soda: zorg ervoor dat het is opgelost in water voordat je het toevoegt aan de oliën.
• Gebruik een staafmixer in plaats van een lepel om efficiënter te mixen.
• Verminder de hoeveelheid water in het recept als dit vaak gebeurt.

2. De baan is te snel

Als je zeep te snel dik wordt, heb je misschien oliën of boters gebruikt die de verzeping versnellen, zoals sheaboter of kokosolie.

Dit kan ook komen door de toevoeging van essentiële oliën, zoals kaneel of pepermunt, die een snelle spoorvorming kunnen veroorzaken.

In elk van onze productbladen informeren we je over de werking van het ingrediënt tijdens verzeping.

Oplossing:

• Verlaag de temperatuur van de oliën en soda om de reactie te vertragen.
• Voeg de etherische oliën lichtjes toe om te voorkomen dat het mengsel te snel indikt.

3. De zeep is korrelig

Een korrelige zeep kan het gevolg zijn van een slechte emulsie of van ingrediënten zoals klei of exfolianten die te snel worden toegevoegd voordat de trace is bereikt.

Oplossing:

• Meng goed genoeg om een goede emulsie te krijgen voordat je extra ingrediënten toevoegt.
• Voeg exfolianten en andere additieven in een licht spoor toe om klonters te voorkomen.
• Meng de klei en plantenextracten met je hete oliën, meng tot een vloeibaar mengsel en voeg dan je soda (NAOH) toe.

4. Zeep wordt nooit hard

Dit kan worden veroorzaakt door een fout in de verhoudingen van soda of oliën. Te weinig soda betekent dat de zeep niet volledig verzeept.

Oplossing:

• Controleer je metingen: Gebruik altijd een precisieweegschaal om natriumcarbonaat en oliën af te wegen.
• Als je te laat merkt dat de zeep niet hard wordt, kun je de batch opnieuw smelten en de ontbrekende hoeveelheid soda toevoegen.

5. De zeep scheidt

Het zeepmengsel kan zich lijken te scheiden, met een olielaagje aan het oppervlak. Dit gebeurt vaak als de temperatuur te laag is of als het mengsel niet voldoende geëmulgeerd is.

Oplossing:

• Verwarm het mengsel voorzichtig opnieuw en gebruik een dompelmixer om de emulsie te herstellen.
• Als het mengsel niet kan worden teruggewonnen, kun je het “hersmelten” en het proces opnieuw beginnen.

Tips om elke keer weer zeep te maken

1. Neem je tijd: Het is essentieel om dingen niet te overhaasten. Geduld is de sleutel tot het verkrijgen van het juiste spoor en het vermijden van fouten.
2. Experimenteer geleidelijk: Als je een beginner bent, begin dan met eenvoudige recepten voordat je complexere toevoegingen probeert, zoals kleurlagen of speciale ingrediënten.
3. Bewaar je notities: Documenteer elk recept, de ingrediënten en de temperaturen zodat je je volgende batches kunt aanpassen op basis van je successen of mislukkingen.

In een notendop

Om de perfecte sporen te krijgen moet je een beetje oefenen, maar met de juiste hulpmiddelen en technieken kom je er wel. En zelfs als je een batch mist, geen paniek! De meeste fouten zijn te herstellen. Zeep maken is net zo goed een kunst als een wetenschap, dus heb plezier, experimenteer en onthoud dat elke mislukte zeep een kans is om te leren en te verbeteren.